Schapenboeten zijn dé cultuurhistorische iconen van Texel. Samen met tuinwallen en kolken vormen ze het Texelse landschap van het oude land. Dit unieke landschap moeten we koesteren; zowel voor Texelaars als voor toeristen. Behalve ‘echte’ schapenboeten rekenen we hiertoe ook een aantal beeldbepalende stolpschuren.
Echter, al geruime tijd verdwijnen er schapenboeten door het achterwege blijven van onderhoud; ooit waren er zo’n 200 boeten waarvan er nu nog zo’n 80 over zijn. Voor de betrokken boeren hebben ze geen functie meer en zijn ze eerder een sta-in-de-weg in hun bedrijfsvoering. Vanwege het algemeen belang voor heel Texel heeft SKT samen met de Historische Vereniging Texel, de Stichting Natuur en Mens Texel, LTO Texel, de Vereniging voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer De Lieuw, de Stichting Dorpsherstel Texel en de Boerderijenstichting Noord Holland de gemeente Texel opgeroepen om een effectief schapenboetenbeleid te gaan voeren, waardoor een zo groot mogelijk aantal schapenboeten op lange termijn in goede conditie behouden kunnen blijven.
Op 24 november 2022 werd onze gemeenschappelijke notitie ‘Naar een vernieuwd beleid instandhouding schapenboeten op Texel‘ aangeboden aan verantwoordelijk wethouder van der Belt.
Foto’s: Aanbieding van de notitie in een passende omgeving op 24 november. Op de middelste foto v.l.n.r.: Wethouder Remco van der Belt, SKT voorzitter Kees Boon, Gerard Nieuwland en Elco Vermeulen (beiden Stichting Dorpsherstel), Anouschka Witte (gemeenteambtenaar voor cultureel erfgoed), Vincent Lap (De Lieuw), Ina Schrama (voorzitter Historische Vereniging) en André van der Vliet (SKT). Foto’s André van der Vliet.
Op 7 september 2023 sprak SKT voorzitter Cees Boon namens alle hierboven genoemde partijen in tijdens de raadscommissievergadering over het door het college van B&W voorgestelde nieuwe beleid. Dat is in onze ogen wel een stapje in de goede richting maar het is in onze ogen nog onvoldoende. Lees onze reactie.
In de gemeenteraadsvergadering van 20 september 2023 werd het voorstel van het college van B&W om 42 schapenboeten met een bestaande status als gemeentelijk of rijksmonument op te nemen in een nieuwe en ruimere collectieve onderhoudsregeling unaniem goedgekeurd. Met een motie drong de raad er bovendien op aan om ook de zestien potentieel monumentale boeten in deze regeling op te nemen, nadat de onderhoudstoestand goed in beeld was gebracht.
De nieuwe onderhoudsregeling
De oude restauratiesubsidie van 60 % verdwijnt voor deze monumentale schapenboeten en wordt vervangen voor de collectieve onderhoudsregeling – zoals ook opgenomen in het beleidsstuk. Door de collectieve onderhoudsregeling kan worden voorkomen dat er over een aantal jaar weer een grote restauratie nodig is, omdat de eigenaren vanaf nu worden begeleid in het bijhouden van het onderhoud door Stichting Dorpsherstel Texel (SDT).
Met SDT is er begin 2024 een overeenkomst gesloten voor de collectieve onderhoudsregeling, waarin deze volgens de afspraken uit het beleidsstuk uitvoering zal geven aan de nieuwe collectieve onderhoudsregeling. De Agrarische natuur- en landschapsvereniging “De Lieuw” zal vanaf 2024 alle 42 monumentale boeten gaan controleren. Deze overeenkomst is ook in december 2023 door beide partijen ondertekend.
Stand van zaken
In de raadscommissie van 7 mei pleitten D66 en Groen-Zwart nogmaals voor het toevoegen van de potentieel monumentale boeten aan de nieuwe onderhoudsregeling. SKT is het hier -uiteraard- van harte mee eens en heeft dat ook op 1 mei per brief namens alle betrokkenen aan de raad laten weten. Ook sprak SKT op de raadsvergadering in en dat was ook namens de VVV en TOP Texel, die de eerdere inbreng onderschreven en ondersteunden. In gesprekken met SDT hebben 11 van de 16 eigenaren van zulke potentieel monumentale boeten aangegeven interesse te hebben voor de nieuwe regeling, waarbij hun boet dan na renovatie ook een monumentale status zou kunnen krijgen. Het college van B&W is hier echter vooralsnog tegen.
In de gemeenteraadsvergadering van 22 mei is het amendement “Alternatief: Texels erfgoed op nog hoger peil” aangenomen met 13 tegen 1 stemmen. Dit amendement werd ingediend GroenLinks Texel, Texels Belang en PvdA pro Texel. Het behelst dat er van de 16 als potentieel monumentaal aangemerkte boeten, er 5 al in goede staat van onderhoud verkerende boeten kunnen worden toegevoegd aan de nieuwe onderhoudsregeling wanneer er door de eigenaren wordt voldaan aan enkele voorwaarden. Voor de overige potentieel monumentale boeten geldt dat als de eigenaren ervan op eigen kracht en kosten de monumentale waarde van hun boet weten te bereiken, zij zich alsnog bij de gemeente kunnen aanmelden voor opname in de nieuwe regeling. Lees het amendement.
Hiermee is een mooi resultaat voor de toekomstbestendigheid van het aanzien van het Texelse cultuurlandschap bereikt van een initiatief dat we samen met de andere verenigingen zijn gestart in 2022!
